PROF. TADEUSZ MARCINIAK (1895-1966)

Doktor wszech nauk lekarskich, profesor, anatom, rentgenolog,
rektor Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu w latach 1962-1965

POMIĘDZY LWOWEM A WROCŁAWIEM

W latach 1945-1946 Tadeusz Marciniak pracował w Katedrze Anatomii Opisowej Człowieka w Państwowym Instytucie Medycznym we Lwowie. We wrześniu 1945 r. rozpoczął wykłady dla studentów medycyny. Pełnił też funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego lwowskiej uczelni. Był bardzo lubianym wykładowcą, prowadził zajęcia w języku polskim dla studentów narodowości polskiej, ukraińskiej i przybyłych z różnych części Związku Radzieckiego. W czerwcu 1946 r. profesor przyjechał do Wrocławia. W latach 1947-1948 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Lekarskiego, był również członkiem Senatu Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej do roku 1950. W latach 1954-1956 sprawował funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego AM we Wrocławiu, a w latach 1959-1962 funkcję prorektora ds. nauki na tej uczelni. Brał również czynny udział w powstaniu Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego (rektor WSWF w latach 1962-1965). Poza działalnością akademicką prof. T. Marciniak brał aktywny udział w pracach licznych towarzystw naukowych. Za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej Tadeusz Marciniak został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wykłady prowadzone przez prof. Tadeusza Marciniaka cieszyły się dużą popularnością. (Fot. z archiwum Ryszarda Kacały)

ZAINTERESOWANIA NAUKOWE

Główne kierunki badań naukowych prof. Marciniaka dotyczyły morfogenezy układu nerwowego ośrodkowego, układu moczowego. Zajmował się również teratologią układu krążenia i układu mięśniowego. Bardzo dużą wagę przywiązywał do mianownictwa anatomicznego, był zwolennikiem mianownictwa jenajskiego i unowocześniania mianownictwa dla studentów medycyny.

W IMIĘ NAUKI

Podręczników medycyny było w tamtym czasie jak na lekarstwo. Z tego powodu prof. Marciniak zdecydował się opracować skrypty dla studentów medycyny. W latach 1949-1958 ukazało się 8 wydań skryptów w 7 tomach. Były one wstępem do 3-tomowego podręcznika „Anatomia prawidłowa człowieka”, który stanowił ukoronowanie pracy dydaktycznej prof. Tadeusza Marciniaka. Publikacje naukowe autorstwa profesora ukazywały się w języku polskim, niemieckim, angielskim i francuskim. Jedną z najważniejszych prac była rozprawa habilitacyjna „O tzw. wstępowaniu rdzenia kręgowego u płodów ludzkich”. W okresie powojennym prof. Marciniak przygotował publikację pt.: „Nefrometria u człowieka". Monografia ta, oparta na niespotykanym jak na tamte czasy materiale piśmiennictwa światowego, opisuje budowę, wielkość, ciężar i gęstość nerek.

Prof. Marciniak prowadził wykłady z anatomii również dla studentów antropologii Wydziału Uniwersytetu Wrocławskiego, brał aktywny udział w szkoleniu pielęgniarek i położnych w średnich szkołach medycznych na terenie Wrocławia. Warunki pracy w Zakładzie Anatomii były w początkowym okresie niezwykle trudne ze względu na stan budynków, które ucierpiały w wyniku bombardowań. Prof. Marciniak rozpoczynając pracę we Wrocławiu, przystąpił do odbudowy zniszczonych części Zakładu Anatomii oraz dobudowania nowego skrzydła. Najistotniejszym elementem było odbudowanie prosektorium, uporządkowanie biblioteki i muzeum. Utworzono Pracownię Antropologiczną, Histologiczną Tworzyw Sztucznych, Pracownię Techniki, Anatomii i Radiologii. Bardzo ważne z dydaktycznego punktu widzenia było przygotowanie ok. 2300 tablic z rysunkami anatomicznymi z licznymi polskimi objaśnieniami. Część materiałów dydaktycznych (tablice, ryciny) pochodziła jeszcze z okresu sprzed II wojny światowej.

CZŁOWIEK Z KRWI I KOŚCI

Profesor Tadeusz Marciniak nie doczekał emerytury. Nękany chorobą nowotworową jelita grubego zmarł miesiąc przed zakończeniem pracy zawodowej. Odszedł w pełni aktywności naukowej i dydaktycznej. 20 października 1976 r. ówczesny rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu prof. Stanisław Iwankiewicz odsłonił, w obecności kierownika Katedry Anatomii Prawidłowej, profesora Czesława Niżankowskiego, tablicę upamiętniającą prof. Marciniaka.

Prof. Marciniak należał do ludzi rubasznych. Sprawiał jednak wrażenie człowieka ponurego i niezwykle niedostępnego. Podczas egzaminu bali się go wszyscy. Nikt nie chciał narazić się na żarty profesora, które bądź co bądź bywały sarkastyczne. Do Lwowa i okresu przedwojennego prof. Marciniak miał ogromny sentyment. Studenci wykorzystywali ten fakt. Często wsuwali do indeksów zdjęcia Lwowa lub fotografie z Matką Boską, licząc na przychylność profesora podczas egzaminu. Był człowiekiem bardzo religijnym. Uczestniczył regularnie w nabożeństwach kościelnych. W jego dokumentach zachował się maszynopis poświęcony sprawom duchowieństwa. Jak wynika ze zgromadzonych w archiwach materiałów, z powodu jego bezpartyjności, interesowały się nim Służby Bezpieczeństwa.

W czasie pracy na Wydziale Lekarskim Tadeusz Marciniak był opiekunem dwóch habilitacji: Tadeusza Wasilewskiego z Łodzi i Czesława Niżankowskiego z Wrocławia. Pod jego kierunkiem pracę doktorską obronili: Mieczysław Ziółkowski, Paweł Bergman, Jadwiga Malucin-Szelew, Jerzy Szybejko, Edward Rosengarten, Aleksander Malinowski.
Ryszard Kacała, "Prof. Tadeusz Marciniak" Medium - luty 2014