Alzheimer Alois

Alzheimer Alois

19 grudnia 1915 roku umiera we Wrocławiu we własnym domu  przy obecnej ulicy Bujwida 46  w otoczeniu rodziny prof. Alois Alzheimer. Na domu , w którym mieszkał znajduje się dwujęzyczna tablica upamiętniająca jego działalność. W roku 1912 trafił do Wrocławia w uznaniu swoich dotychczasowych zasług na stanowisko kierownika Kliniki Psychiatrycznej Uniwersytetu Wrocławskiego. W czasie swojej pierwszej podróży do naszego miasta, w którym otwierały  się przed nim wspaniałe perspektywy pracy w nowym miejscu, już w pociągu poczuł się źle, dostał wysokiej gorączki i zachorował na ropną anginę. Nie było wtedy antybiotyków, bakterie zaatakowały serce, co po trzech latach doprowadziło do ciężkich powikłań krążeniowych i przedwczesnego zgonu. Stanowisko we Wrocławiu odziedziczył po takich sławach jak Carl Wernicke i Karl Bonhoffer, którzy byli twórcami tak zwanej wrocławskiej szkoły neurologii. Alzheimer rozpoczął pracę w nowo wybudowanym budynku kliniki znajdującym się przy dzisiejszej ulicy Bujwida. Budowa gmachu, którą ukończono 10 lat wcześniej za kontrybucję zapłaconą przez Francuzów po przegranej wojnie  w 1870 roku, kosztowała prawie milion ówczesnych marek. W chwili obecnej budynek kliniki służy dzieciom z chorobą nowotworową , a kliniką kieruje znana chyba wszystkim wrocławianom prof. Alicja Chybicka/zdjęcie 2/. Alzheimer objął dobrze zorganizowaną klinikę składającą się z trzech oddziałów liczących po 28 łóżek każdy. Jego asystentami byli między innymi Hans Gerhard Creutzfeld i Hans Jakob.

Alzheimer urodził się w roku 1864 w małej bawarskiej miejscowości Markbreit. Na domu w którym się urodził jest pamiątkowa tablica i mieści się tam małe muzeum. Studiował medycynę w Berlinie, a kontynuował w Tybindze i Wurzburgu. Pracę rozpoczął w Zakładzie Psychiatrycznym we Frankfurcie, którym kierował Emil Sioli. Rok później w tym samym miejscu rozpoczął pracę neurolog Franz Nissl, z którym Alzheimer podjął współpracę. Razem napisali monumentalne sześciotomowe dzieło zajmujące się budową mikroskopową centralnego układu nerwowego. W roku 1902 Alzheimer przenosi się do Monachium, gdzie zajmuje się przede wszystkim badaniem mikroskopowym tkanek zmarłych pacjentów, starając się odkryć związki przyczynowe między schorzeniami neurologicznymi i psychiatrycznymi a zmianami występującymi w tkance mózgowej. W czasie swej pracy w Monachium opisał po raz pierwszy na świecie przypadek choroby  u 51 letniej pacjentki Augusty Deter, u której występowały zaburzenia pamięci wraz z zaburzeniami mowy, orientacji czasoprzestrzennej z napadami lęku. Po 5 latach obserwacji pacjentka zmarła, a Alzheimer wykonał badania mikroskopowe jej mózgu stwierdzając istotne zmiany degeneracyjne. Nazwa „choroba Alzheimera” została oficjalnie nadana tej przypadłości na kongresie lekarzy w Lozannie w 1967 roku. W chwili obecnej choroba Alzheimera występuje coraz częściej i cierpiało na nią i umarło wiele znanych osób. Należą do nich między innymi Rita Hayworth, były premier Wielkiej Brytanii Harold Wilson i były prezydent USA Ronald Reagan. Szefem Alzheimera w Monachium był profesor Emil Kraepelin, który był uważany przez  współczesnych za „papieża” niemieckiej neurologii. Z jego kliniki wyszli późniejsi szefowie wielu niemieckich ośrodków leczniczych.  W roku 1904 Alzheimer habilitował się na Uniwersytecie w Monachium na podstawie dysertacji:” Badania histologiczne w diagnostyce różnicowej postępującego paraliżu”. Przez pewien czas Alzheimer  pracował w monachijskiej klinice  bez wynagrodzenia, co w jego niezłej sytuacji finansowej nie miało żadnego znaczenia. 

Swój dobry status majątkowy zawdzięczał posagowi żony Cecylii z domu Wallerstein, z którą ożenił się w roku 1894. Pochodziła ona z bogatej rodziny żydowskich przemysłowców z Frankfurtu i była wdową po bogatym nowojorskim handlarzu diamentów. Po siedmiu latach małżeństwa zmarła, kiedy najmłodsza córka państwa Alzheimerów Maria miała zaledwie kilka miesięcy. Alzheimer z nikim się już nie związał, a wychowaniem dzieci i prowadzeniem domu zajęła się jego siostra Elisabeth. Alzheimer był bardzo dobrym człowiekiem, ale jednocześnie bardzo wymagającym szefem. Był namiętnym palaczem cygar, na prawie wszystkich zdjęciach widoczny jest z nieodłącznym cygarem w ustach. W ocenie współpracowników był osobą niezależną, przyjazną i światową w obejściu z innymi. Uznawał go cały naukowy świat- był członkiem-korespondentem Towarzystwa Psychiatrów w Paryżu i Rzymie, Towarzystwa Neurologów w Sztokholmie i wielu innych towarzystw naukowych.

Pochowany  został u boku swojej żony na katolickim cmentarzu we Frankfurcie. Żona przeszła na katolicyzm i dzieci wychowane były w duchu katolickim. Nie pomogło im to w czasach nazistowskich, gdyż uznane zostały wg ustaw norymberskich mieszańcami I-go rzędu. Córki przeżyły wojnę tylko dzięki swoim mężom. Jeden z nich  podobnie jak teść był profesorem psychiatrii i po wojnie kierował kliniką w Bawarii, a mąż drugiej młodszej córki był znanym badaczem polarnym Arktyki. Alzheimer zostawił swoim dzieciom ogromny majątek o wartości ponad 2 milionów ówczesnych marek, który całkowicie przepadł w czasach kryzysu finansowego w latach dwudziestych. Jedyną realną wartością pozostał zameczek w Wesling am See, który był letnią rezydencją w Bawarii. Przydała się też biżuteria, którą zostawiła żona Cecylia, jako spadek po pierwszym mężu, bogatym  handlarzu diamentów. Pozwoliło to rodzinie na przeżycie ciężkich czasów nazizmu.

Prof. Alois Alzheimer należał do grona wybitnych lekarzy działających na Uniwersytecie w niemieckim Wrocławiu na przełomie XIX i XX wieku. Obecność uczonych jego pokroju sprawiła ,że Fakultet Medyczny tego najmniejszego w Niemczech Uniwersytetu zaliczał się do wiodących w ówczesnych Niemczech.



Powrót